ರಾವಣ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷಿ. ಅಮರತ್ವದ ಕನಸು ಹೊತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ಕುರಿತು ಸಾವಿರ ವರ್ಷ ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದ. ಈ ತಪಸ್ಸಿನ ಮಧ್ಯೆ ಬ್ರಹ್ಮ ಒಲಿಯದಿದ್ದಾಗ ತನ್ನ ತಲೆಯನ್ನೇ ಕತ್ತರಿಸಿ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದ. ಆಗ ಹೊಸ ತಲೆ ಮೂಡುತ್ತಿತ್ತು. ಬಹಳ ಕಾಲದ ತಪಸ್ಸಿನ ಬಳಿಕ ಮತ್ತೆ ಹತಾಶೆಯಿಂದ ತಲೆ ಕತ್ತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ. ಅದು ಪುನಃ ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು. ಹೀಗೆ ಸುಮಾರು ಹತ್ತು ಬಾರಿ ತನ್ನ ತಲೆ ಕತ್ತರಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಬ್ರಹ್ಮ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷನಾದ.
ನವರಾತ್ರಿಯು ಹಿಂದೂಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ವಿವಿಧ ಶೈಲಿಗಳಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಿಶಕ್ತಿಯನ್ನು 9 ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಆರಾಧಿಸುವ ಅತ್ಯಂತ ವಿಶಿಷ್ಟ ಉಪಾಸನಾ ಪರ್ವವಾದ ನವರಾತ್ರಿಯ ಸಂಭ್ರಮ, ಸಡಗರ ಹಳ್ಳಿ-ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲೂ ಕಳೆಗಟ್ಟಿದೆ
ನಿನ್ನೆ ದಸರಾ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಕೆಟ್ಟದ್ದರ ವಿರುದ್ಧ ಒಳಿತಿನ ವಿಜಯವನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ. ದೇಶದ ಹಲವೆಡೆ ರಾವಣ ದಹನಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧತೆಗಳು ಭರದಿಂದ ಸಾಗಿವೆ. ರಾವಣ ಜನರಿಗೆ ಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಅಸುರನಾಗಿದ್ದನು. ಅವನಿಗೆ ಹತ್ತು ತಲೆಗಳಿದ್ದವು. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವನನ್ನು ದಶಾನನ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ರಾವಣನಿಗೆ ಹತ್ತು ತಲೆಗಳಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕೆಲವರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ಅವನು 65 ವಿಧದ ಕಲೆಗಳನ್ನು ತಿಳಿದಿದ್ದನು. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವನು ತನ್ನ ಹತ್ತು ತಲೆಗಳನ್ನು ಜನರಿಗೆ ತೋರಿಸಿ ಗೊಂದಲವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಗೋಸ್ವಾಮಿ ತುಳಸಿದಾಸರು ರಚಿಸಿದ ರಾಮಚರಿತ ಮಾನಸದಲ್ಲಿ ರಾವಣನ ಹತ್ತು ತಲೆಗಳನ್ನು ವಿವರವಾಗಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ ಇಲ್ಲಿದೆ.
ರಾವಣನು ಸೀತಾ ದೇವಿಯನ್ನು ಕಾಡಿನಿಂದ ಅಪಹರಿಸಿದಾಗ, ಮಾತೆ ಸೀತೆ ಶ್ರೀರಾಮನ ಹೆಂಡತಿ ಎಂಬ ಸತ್ಯವನ್ನು ತಿಳಿದು ಅವಳನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಲು ಅವನ ಕಾಮವೇ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಆದರೆ, ರಾವಣನಲ್ಲಿ ಕಾಮವಿದ್ದರೂ ಅವನು ಎಂದಿಗೂ ಸೀತೆಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿರಲಿಲ್ಲವೆಂದು ನಮ್ಮ ಅನೇಕ ಪುರಾಣಗಳು ಹೇಳುತ್ತದೆ.
ರಾವಣನ ಕೋಪವೇ ಅವನ ವಿನಾಶವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಬೇಗ ತಂದಿತು ಏಕೆಂದರೆ ಅವನ ಕೋಪವು ಅವನನ್ನು ತಾಳ್ಮೆ ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಪಾಪ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡುವಂತೆ ಅವನಿಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ನೀಡಿತು. ಅವನ ಕೋಪವೇ ಅವನ ಸಹೋದರರನ್ನು ಅವನಿಂದ ದೂರ ಮಾಡಿತು. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಜೀವವನ್ನೇ ತ್ಯಜಿಸಬೇಕಾಯಿತು.
ರಾವಣನು ತನ್ನ ಆಸ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೆಣ್ಣಿನ ಮೇಲೂ ಮೋಹವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದನು ಎಂದು ಕಥೆಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆ. ರಾವಣನ ಈ ಮೋಹದಿಂದ ಅವನು ಸೀತಾ ದೇವಿಯನ್ನು ತನ್ನವಳನ್ನಾಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದನು. ಅವನು ಅವಳನ್ನು ತನ್ನ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಎಲ್ಲಾ ಇತಿಮಿತಿಗಳನ್ನು ಮೀರಿ ಸೀತೆಯನ್ನು ಅಪಹರಿಸುವ ಹೇಯ ಕೃತ್ಯಕ್ಕೆ ಮುಂದಾಗುತ್ತಾನೆ.
ರಾವಣನು ದುರಾಸೆಯ ಸ್ವಭಾವದವನು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನದನ್ನು ಗಳಿಸುವ ಬಯಕೆಯಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತನಾಗಿದ್ದನು. ಇದು ಅವನು ಸೀತಾ ದೇವಿಯನ್ನು ಅಪಹರಿಸಲು ಒಂದು ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು. ತನ್ನ ದುರಾಸೆಯಿಂದಾಗಿ ಸಹೋದರರನ್ನೂ ತನ್ನಿಂದ ದೂರವಿಡುತ್ತಾನೆ.
ಹೆಮ್ಮೆ ಪಡುವುದು ಸಂತೋಷವನ್ನು ನೀಡಬಹುದು. ಆದರೆ ನಿಮ್ಮ ಹೆಮ್ಮೆಯು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಮುಳುಗಿಸುವಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರಬಾರದು ಮತ್ತು ಇತರರಿಗೆ ಅತಿಯಾದಾಗ ಅದು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ರಾವಣನೂ ತನ್ನ ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸೇನಾಬಲದ ಬಗ್ಗೆ ತುಂಬಾ ಹೆಮ್ಮೆಪಟ್ಟಿದ್ದನು ಆದರೆ, ರಾಮನ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡುವಾಗ ಅವನ ಹೆಮ್ಮೆಯು ಮಣ್ಣು ಪಾಲಾಯಿತು.
ಮೋಹದೊಂದಿಗೆ ಮಾತ್ಸರ್ಯವು ರಾವಣನಲ್ಲಿ ತುಂಬಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ನಮಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹೊಂದುವ ಅಥವಾ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಬಯಕೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಲ್ಲರಲ್ಲೂ ಇರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ರಾವಣನಲ್ಲಿ ಅನಗತ್ಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಕೂಡ ತನ್ನದಾಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆನ್ನುವ ಅಸೂಯೆಯ ಗುಣವಿತ್ತು
ರಾವಣನ ಇತರ ಜನರ ಮೇಲಿನ ದ್ವೇಷವು ಮಿತಿಯನ್ನು ಮೀರಿತ್ತು, ಅವನಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ದ್ವೇಷದ ಗುಣಗಳು ಅವನ ವಿನಾಶಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ರಾಮ ಮತ್ತು ಲಕ್ಷ್ಮಣರು ತನ್ನ ಸಹೋದರಿ ಶೂರ್ಪನಖಿಯನ್ನು ಅವಮಾನಿಸಿದ್ದರೆಂದು ತಪ್ಪಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಂಡ ರಾವನ ತನ್ನ ಮದದಿಂದ ಅವರ ಮೇಲೆ ದ್ವೇಷ ಸಾಧಿಸಲು ಮುಂದಾಗುತ್ತಾನೆ. ಆತನ ದ್ವೇಷವೇ ಕೊನೆಗೆ ಮರಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.
ರಾವಣನಿಗೆ ತನ್ನ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಭಯ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮಾತೆ ಸೀತೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಭಯವು ಅವನ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಪಾಪ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡುವಂತೆ ಮಾಡಿತು.
ರಾವಣನು ಲೌಕಿಕ ವಿದ್ವಾಂಸನಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಮಹಾನ್ ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳವನಾಗಿದ್ದನು ಆದರೆ ಅವನು ಈ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ದುಷ್ಟ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಬಳಸಿಕೊಂಡನು. ಅದು ಅವನ ಅವನತಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು ಏಕೆಂದರೆ ಅವನು ಸಂವೇದನಾಶೀಲನಾದನು ಮತ್ತು ತನ್ನನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಯಾರ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಕಾಳಜಿ ವಹಿಸಲಿಲ್ಲ
ರಾವಣನ ಕೊಬ್ಬಿದ ಅಹಂಕಾರವು ಮಾತೆ ಸೀತೆಯನ್ನು ಅಪಹರಿಸುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು ಭಗವಾನ್ ರಾಮನ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡುವವರೆಗಿನ ಎಲ್ಲಾ ಪಾಪ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿತು. ಅವನು ಕೇವಲ ತನ್ನ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತ್ರ ಯೋಚಿಸುತ್ತಾನೆಯೇ ಹೊರತು ತಾನು ಮಾಡುವ ಕೆಲಸದಿಂದ ಮುಂದೊಂದು ದಿನ ಏನಾಗಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಯೋಚಿಸುವುದಿಲ್ಲ.
ರಾವಣನ ಹತ್ತು ತಲೆಗಳು ಹತ್ತು ದುಷ್ಟರ ಮಾನದಂಡವೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹತ್ತು ಅನಿಷ್ಟಗಳೆಂದರೆ ಕಾಮ, ಕ್ರೋಧ, ಲೋಭ, ಮೋಹ, ಮೋಸ, ವಸ್ತು, ಮತ್ಸರ, ಭ್ರಷ್ಟತೆ, ಅಹಂಕಾರ ಮತ್ತು ಅನೈತಿಕತೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ರಾವಣನನ್ನು ದಸರಾದಲ್ಲಿ ದಹಿಸಿದಾಗ, ಅವನೊಂದಿಗೆ ಈ ಹತ್ತು ದುಷ್ಟತೆಗಳು ಸಹ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಎನ್ನುವ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ.
ಈಗ ರಾವಣನ 10 ತಲೆಗಳು ಎಲ್ಲಿಂದ ಬಂದವು ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಉದ್ಭವಿಸುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ತುಳಸಿದಾಸರು ರಚಿಸಿದ ರಾಮಚರಿತ ಮಾನಸದಲ್ಲಿ, ‘ರಾವಣನು ಭಗವಾನ್ ಶಿವನ ಪರಮ ಭಕ್ತನಾಗಿದ್ದನು. ಭಗವಾನ್ ಶಂಕರನು ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಅವನ ಮುಂದೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳದಿದ್ದಾಗ, ಅವನು ಹತಾಶೆಯಿಂದ ಮತ್ತು ದುಃಖದಿಂದ ತನ್ನ ತಲೆಯನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿ ಶಿವನ ಪಾದದ ಬಳಿ ಇಟ್ಟನು. ಆದರೆ ಅವನ ತಲೆಯು ಅವನ ಮುಂಡದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಸಿಲುಕಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಅವನು ಹತ್ತು ಬಾರಿ ಹೀಗೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಹತ್ತು ಬಾರಿ ಅವನ ತಲೆಯು ಅವನ ಮುಂಡದಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ತನ್ನೊಂದಿಗೆ ನಡೆದ ಈ ಘಟನೆಯಿಂದ ಸ್ವತಃ ರಾವಣನೂ ಆಶ್ಚರ್ಯಚಕಿತನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ಶಿವ-ಶಂಕರನು ಈ ಬಗ್ಗೆ ಸಂತೋಷಪಟ್ಟನು. ಅವನ ಮುಂದೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡನು. ಆಗ ಶಿವ ಇಂದಿನಿಂದ ನಿನ್ನನ್ನು ದಶಾನನ್ ಅಂದರೆ ದಶಮುಖನೆಂದು ಕರೆಯುವೆ, ನಿನ್ನ ಹೊಕ್ಕುಳನ್ನು ಯಾರಾದರೂ ಹೊಡೆದಾಗ ಮಾತ್ರ ನಿನ್ನ ಅಂತ್ಯ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು.
ಶಿವನ ಈ ವರವನ್ನು ಪಡೆದ ನಂತರ, ರಾವಣನ ಪಾದಗಳು ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವು. ಅವನ ಅಂತ್ಯವು ಎಂದಿಗೂ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅವನು ಭಾವಿಸಿದನು. ಶ್ರೀರಾಮನು ಯುದ್ಧಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಅವನ ಮೇಲೆ ಬಾಣಗಳನ್ನು ಹೊಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ರಾವಣ ತನಗೆ ಸಾವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹತ್ತು ಮುಖಗಳಿಂದ ಹೆಮ್ಮೆಯಿಂದ ನಗುತ್ತಿದ್ದನು. ಆಗ ರಾವಣನ ಸಹೋದರ ವಿಭೀಷಣನು ಬಂದು ಶ್ರೀರಾಮನಿಗೆ ರಾವಣನ ಹೊಕ್ಕುಳಕ್ಕೆ ಬಾಣಗಳನ್ನು ಹೊಡೆಯುವಂತೆ ಸೂಚಿಸಿದನು. ಆಗ ರಾಮ ರಾವಣನ ಹೊಕ್ಕಳಕ್ಕೆ ಬಾಣ ಬಿಟ್ಟಾಗ ರಾವಣನ ಅಂತ್ಯವಾಯಿತು. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಲಂಕೆಯಲ್ಲಿ ರಾವಣನ ಅಂತ್ಯವನ್ನು ಸಂಭ್ರಮಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.